در روايات شيعه، عبارت و اصطلاح بسيار لطيف و مناسبى براى انتظار در نظر گرفته شده و آن «انتظار فرج» است. فرج، به معناى نصرت و پيروزى و گشايش گره ‏هاى زندگى از جانب خداوند است. مقصود از انتظار فرج، انتظار دگرگونى مثبت و گسترده در زندگى بشر و زدوده شدن ناكامى‏ها و نابسامانى‏ها از چهره غمزده جامعه انسانى است و پيروزى حكومت عدالت گستر و معنويت گراى مهدوى بر دولت‏هاى شرك و كفر و ستم است.
در روايات، توصيه‏ هاى فراوانى در مورد انتظار فرج و ارزش، و فضيلت‏هاى بى‏ شمار آن شده است.
پيامبر اكرم«ص» آن را برترين اعمال و عبادات مى‏ داند: }«افضلُ اعمال امّتى انتظار الفرج من اللّه عزّوجل }بحارالانوار، ج 52، ص 128. ؛ «انتظار فرج (و گشايش) از جانب خداى بلند مرتبه، برترين عمل امت من است» و نيز مى ‏فرمايد: افضل العبادة انتظار الفرج»معجم احاديث الامام المهدى، ج 1، ص 268. ؛ «با فضيلت‏ترين عبادات، انتظار فرج است».
حضرت على«ع» نيز آن را محبوب‏ترين اعمال در نزد خداوند و منتظر فرج را، همانند شهيد راه حقّ مى‏داند: انتظروا الفرج و لاتيأسوا من روح الله فاِنّ احبَّ الاعمالِ الى اللّه عزّوجلّ انتظارُ الفرجَ الآخِذُ باَمرنا مَعَنا غداً فى حظيرة القدس و المنتظر للفرج كمُتشَحّط بدمه فى سبيلِ اللّه»بحارالانوار، ج 53، ص 123. ؛ «منتظر فرج باشيد و از رحمت خدا مأيوس نشويد كه محبوب‏ترين اعمال نزد خداوند - عزّ و جل - انتظار فرج است. كسى كه پذيراى امر ما باشد، فردا(ها) در «حظيرة القدس» با ما است و كسى كه منتظر فرج باشد، مانند كسى است كه در راه خدا، به خون خود آغشته گشته است».
امام جواد«ع» آن را با فضيلت‏ترين و راه گشاترين امور مى‏ داند: اَفضَلُ اعمالِ شيعتنا انتظارُ الفَرَج مَن عَرَف هذ الامرَ فقد فُرِّج عَنه بانتظاره»بحارالانوار، ج 52، ص 110. ؛ «برترين عمل شيعيان ما انتظار فرج است. هر كس اين امر را بداند و آن را بشناسد، با همين انتظار در كارش گشايش و فرج مى‏شود».
امام هادى«ع» به روشنى معناى فرج را - كه همان انتظار ظهور مهدى موعود است - توضيح مى‏ دهد.
على بن مهزيار مى ‏گويد: نامه‏اى به امام هادى«ع» نوشتم و از ايشان درباره «فرج» پرسيدم ؛ حضرت فرمود: «اذا غابَ صاحبُكم عن دارالظّالمين فتوقّعوا الفرج»كمال الدين، ج 2، ص 380، ح 2. ؛ «هر گاه امام شما از بين ظالمان و ستمگران مخفى شد، چشم به راه فرج باشيد».
امام صادق«ع» نيز حالات شيعيان در دوران غيبت و انتظار گشايش و فرج را چنين بازگو مى‏ فرمايد: «نزديك‏ترين جايى كه خداى متعال به بندگانش هست و نيز بيشترين زمانى كه از ايشان راضى است، وقتى است كه حجّت الهى را از دست بدهند و او بر ايشان ظاهر نشود و جايش را ندانند ؛ در عين حال يقين دارند كه آن حجّت باقى است و باطل نشده است. پس در آن هنگام، هر صبح و شام، منتظر فرج باشيد...» همان، ص 337، ح 10.
برآيند اين روايات آن است كه عموم مردم جهان - به خصوص شيعيان - بايد منتظر ظهور و قيام مهدى موعود باشند كه از سراپرده غيبت بيرون آيد.
انتظار فرج، در واقع نوعى آمادگى و استقبال از نيكى‏ ها است. آمادگى براى تلاش و حركتى مداوم و كوششى خستگى‏ناپذير همراه با تهذيب نفس، پاك‏زيستن، حقّ‏خواهى و دور ماندن از زشتى‏ها و آلودگى‏ها... به همين جهت وقتى ابوبصير از امام صادق«ع» پرسيد كه: فرج كى خواهد بود؟ آن حضرت فرمود: «يا ابابصير و انت ممّن يريد الدّنيا؟ مَن عرف هذاالامر، فقد فرج عنه لانتظاره»كافى، ج 1، ص 371. ؛ «اى ابوبصير! تو هم از كسانى هستى كه دنيا را طلب مى‏كنند؟ آن كس كه قيام امام را بشناسد، براى او به جهت انتظارش فرج شده است».
بر اين اساس، انتظار فرج، فراتر از انتظار معمولى است ؛ يعنى انتظارى همراه با آگاهى، بصيرت، درايت، معنويت، آمادگى، حق‏گرايى، عدل‏خواهى و... به عبارت روشن‏تر، انتظار فرج، شناخت حق و شناختن رهبر و امام حقّ و انتظار يارى رساندن به او است. چنين شخصى در غيبت امام، چنان رفتار مى‏كند كه گويا در زمان ظهور و حضور او زندگى مى ‏كند. به همين جهت شيعه تمامى دشوارى‏ها و كاستى‏ها را پشت سر نهاده و از خطر انقراض و زوال به دور مانده است. اين نوع انتظار است كه داراى فضيلت و ارزش بى‏ شمارى است.
امام سجّاد«ع» مى ‏فرمود: انتظار الفرج من اعظم الفرج»بحارالانوار، ج 52، ص 122، ح 4. ؛ «انتظار فرج، خود از بزرگ‏ترين گشايش‏ها است».
امام كاظم«ع» هم فرمود: انتظار الفرج من الفرج»الغيبة طوسى، ص 459. ؛ «انتظار فرج، نشانه فرج و گشايش است».
به صراحت مى‏توان گفت: از مهم‏ترين رازهاى نهفته بقاى تشيّع همين روح انتظارى است كه كالبد شيعه را آكنده ساخته و پيوسته او را به تلاش، كوشش، جنبش و جوشش وا مى ‏دارد.
«انتظار»، ظرفيت و توانايى فراوانى براى تحقّق جامعه آرمانى اسلام ايجاد مى‏ كند و رفتارها و برنامه‏ ها را بدان سمت سوق مى ‏دهد. اين والاترين عبادت و بهترين عمل است ؛ چنان كه امام على«ع» فرمود: افضلُ عبادة المؤمن انتظار فَرج الله» بحارالانوار، ج 52، ص 146. ؛ «بهترين عبادت مؤمن، انتظار كشيدن فرج خداوند است». به طور خلاصه مؤلّفه ‏هاى زير را مى ‏توان از «انتظار فرج» برداشت كرد:
1. تلاش و كوشش براى پيشرفت و ترقّى ؛
2. اصلاح‏طلبى و اميد به زندگى بهتر (گشايش در امور) ؛
3. نفى وضع موجود (ظلم و بى‏ عدالتى، فساد و تباهى) ؛
4. طرد و عدم پذيرش حكومت‏هاى سياسى (نامشروع دانستن آنها) ؛
5. قيام و انقلاب و نهضت مداوم و فعّال ؛
6. ضرورت تشكيل حكومت‏هاى دينى و مشروع ؛
7. عدم انقياد و سازش در برابر جبّاران و مفسدان و...

براى مطالعه بيشتر ر.ك: نگارنده، مقاله انقلاب و انتظار، فصلنامه انتظار، ش 2، ص 130.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: